 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| » | |
| » | |
| » | |
| » | |
| » | |
| » | |
|
|
BOSANSKA GRADISKA |
"Rezultati istrazivanja pokazali su da se radi o posebnim vrijednostima koji bastine gradovi Bosne i Hercegovine, i da ta mreza gradova ima kontinuitet od dva milenijuma..."
Svi podaci i informacije se odnose na Bosansku Gradisku prije 1991. godine
| STANOVNISTVO (prema popisu iz 1991. godine) |
| Opcina | Ukupno | Hrvati | Bosnjaci | Srbi | Jugosloveni | Ostali |
| Bosanska Gradiska | 59.974 | 3.417 | 15.851 | 35.753 | 3.311 | 1.642 |
Opstina Bosanska Gradiska se nalazi u sjeverozapadnom dijelu Bosne i Hercegovine, obuhvatajuci Lijevce polje i Potkozarje, sa povrsinom od 760 km˛. Sa istocne strane se granici sa opstinom Srbac a sa juga sa Laktasima i jednim dijelom Banjalucke opstine. Na sjeveru tece rijeka Sava koja je ujedno i granica izmedju republike Bosne i Hercegovina i republike Hrvatske, dok sa zapada i jugozapada se granici sa Kozarcem i Prijedorskom opstinom. Na podrucju opstine zivi oko 60,000 stanovnika, a od tog broja oko 15,000 u samom gradu. Opstina ima od prilike sesdesetak sela. Jedna od tih sela su Orahova, Dubrave, Topola, Laminci, Zeravica, Podgradci, Turjak, Cikule, Kruskik, itd...
Bosanska Gradiska je udaljena od Banja Luke 45 km, od Zagreba 130 km, od Beograda 290 km a od Sarajeva negdje oko 250 km. Putnu mrezu cine oko 700 km lokalnih i regionalnih puteva i 90 km magistralnih puteva, koji prema jugu vode u srce Bosne i Hercegovine i nasem lijepom Sarajevu, a na sjeveru prema srednjoj i zapadnoj evropi. U Bosanskoj Gradisci se nalazi jedan od najznacajnijih medunarodnih granicnih prijelaza republike Bosne i Hercegovine. Pored rijeke Save opstina je bogata i brdskim rijekama kao sto su: Jablanica (u kojoj smo se skoro svi bar jednom okupali), Vrbaska,..itd.
Lokacija Bosanske Gradiske je na nadmorskoj visini od 92 m, dok je Lijevce polje na prosjecnoj nadmorskoj visini od 110 m. Povoljna klima, geografski polozaj, ogromno sumsko bogatstvo planina Kozare i Prosare, plodno Lijevce polje i nekih dijelova posavine, plodno zemljiste, plovnost rijeke Save i druge prednosti utjecale su na razvoj brojnih privredni oblasti a narocito prehrambene i drvne industrije, poljoprivredne proizvodnje kao i drugih privrednih grana. Preduzeca u Bosanskoj Gradisci: Standard - Tvornica za preradu plastike i metala. Metal - Tvornica metalnih proizvoda. Sipad Radnik - Tvornica najkvalitetnijeg namjestaja u evropi :):) Triko - Industrija trikotaze i konfekcije. Levita - Proizvodjac prehrambenih proizvoda . Jelsingrad - Tvornica gradjevinskih masina. Jedinstvo - Drzavno gradjevinsko preduzece, i druga. Sportski zivot u Bosanskoj Gradisci ima vrlo dugu i (haj'd mozemo reci) bogatu tradiciju. Od sportova, najvise se Gradiscanci bave fudbalom, rukometom i kosarkom. Sto se tice fudbala mozemo da istaknemo dva kluba "dva vjecita rivala": FK KOZARA i FK OBRADOVAC.
HISTORIJA
Samo ime Gradiska podsjeca na grad, gradjenje i slicno. Poznati Turski putopisac iz 17. stoljeca Evlija Celebi opisujuci nase mjesto kaze: "Gradiska na Bosnjackom jeziku znaci mali grad". Gradiska se prvi put spominje pod tim imenom 1295. godine, mada indikacije pokazuju da je postojala i ranije. To se zna po zapisu iz 1295. godine u kojem se navodi da: "TOMASINA KRALJICA MAJKA I UPRAVITELJICA HRVATSKE DARUJE DVRDISLAVU I BLAZU SAVSKU LUKU U GRADISKI". Medjutim, mnogo je stariji Rimski grad koji se po mnogim pokazateljima mogao nalaziti na mjestu danasnje Bosanske Gradiske, a spominje se po prvi put pocetkom nove ere tj. prije skoro preko 2000 godina kao SERVITIUM, SERVITIO ili slicno.
U srednjem vijeku susrecemo naziv na Latinskom jeziku: GRADISKIJA, GRADISTHUE, GRADISCIA. Nakon osnivanja Nove Gradiske (Noe Gradisca) 1748. godine, naselje na lijevoj obali Save se naziva ALT GRADISKA ili VETERO GRADISCA (Stara Gradiska), dok grad na desnoj obali Save dobija naziv GRADISCA TURCICUM (Turska Gradiska). Kasnije se ovaj grad naziva BERBIR po istoimenoj tvrdjavi koja je tu sagradjena. Kazu da su se za tu tvrdjavu vodile teske bitke. Tek godine 1882. Austrougarske vlasti su uvele sluzbeni naziv BOSANSKA GRADISKA. Nas kraj je bio naseljen i prije dolaska Rimljana, tj. u praistorijsko doba, a dokaz za to su arheoloska nalazista i predmeti nadjeni u ovom kraju. Najstarije i najpoznatije nalaziste se nalazi u Donjoj Dolini, udaljeno oko 10 km nizvodno od Gradiske. Tu je nadjen veliki drveni camac izdubljen u jednom komadu, star 3000 godina. Camac, kao i drugi predmeti nadjeni u grobnicamai sojenicama cuvaju se u zemaljskom muzeju u Sarajevu, a jedan dio alata, oruzja i posudja se nalazi u muzejima u Banja Luci i Bosanskoj Gradisci. Na podrucju Bosanske Gradiske u davno doba je zivjelo Ilirsko pleme Oserijate. U njihovom komsiluku su zivjela i druga Ilirska plemena: na zapadu Kolapijani, na sjeveru u danasnjoj Slavoniji Jasi i Panoni, a na istoku Breuci.
Podaci iz knjige "GRADISKA U PROSLOSTI" koju je napisao profesor historije Husref Hadjialagic.
<< BACK
|
|
|
|
|
