 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| » | |
| » | |
| » | |
| » | |
| » | |
| » | |
|
|
DOBOJ |
"Rezultati istrazivanja pokazali su da se radi o posebnim vrijednostima koji bastine gradovi Bosne i Hercegovine, i da ta mreza gradova ima kontinuitet od dva milenijuma..."
Geografski podaci:
- nadmorska visina 146 m
- sjeverna geografska širina: 44 stepena
- istocna geografska duzina: 18 stepeni
- kontinentalna klima
- godišnje kolicine padavina 900-1000 mm
- srednja temperatura zraka 10,5 stepeni C
- Povrsina opštine: 691 km2
Historija
Grad Doboj prvi put se pominje u sacuvanim istorijskim dokumentima 28. juna 1415. godine. Istorija biljezi naseobine u ovom kraju vec tokom kamenog doba - paleolita. Nesto vise istorijskih podataka sacuvano je iz nove ere, kada u ovaj grad stizu Rimljani. Oko usca Usore u Bosnu oni grade veliki fortifikacioni objekat, potvrdjujuci time komunikacijski znacaj ovog kraja, sto ce do danas ostati njegova bitna karakteristika.
Rimljani su podigli vise gradjevinskih cjelina tokom vise od cetiri vijeka boravka na ovim prostorima. Izgradili su Castrum - tip vojnog stacionara za oko 4 do 5 hiljada vojnika na prostoru od 160 x 134 metra. U neposrednoj blizini Castruma nalazilo se civilno naselje - Canabea, koje su cinila dva niza gradjevina sa ulicom izmedju njih. To je bilo jedno od najstarijih naselja gradjevinskog tipa u sjevernoj Bosni. I po dolasku Slovena u ove krajeve u 7. vijeku najznacajnije naselje je takodje na uscu Usore u Bosnu, gdje su nadjene vrlo stare male crkve i groblja, a u 12. vijeku se javljaju i prve sagrane sa steccima kao nadgrobnom spomenicima. Jacanjem bosanske drzave u 12. vijeku gradi se tvrdjava od kamena na visokoj stijeni ispod koje tece rijeka Bosna. Oko tvrdjave pocinje izgradnja grada Doboja, cija se urbanisticka rjesenja u osnovnim potezima sacuvana od nasih dana. To je mediteranski tip naselja sa tragom u centru. Dobojska tvrdjava i grad nastali su iz potrebe bosanske drzave srednjeg vijeka da kontrolise puteve kroz dolinu rijeke Bosne i usca Usore i Sprece.
Turci zauzimaju Doboj 1476. godine, popravljaju tvrdjavu 1490. godine i prilagodjavaju je vecoj razornoj moci topova. Austrougarska vojska 1697. i 1717. godine privremeno zauzima i pali Doboj. Tokom turske okupacije Doboj se sporo razvijao. Austro-Ugarska vojska okupirala je grad 1. avgusta 1878. godine. Njegov razvoj u ovom periodu odredio je njegov geografski polozaj i poceo je izgradnjom zeljeznickih pruga Doboj - Tuzla - Simin Han 1886. Slavonski Brod - Doboj - Teslic i Slavonski Brod - Sarajevo.
Tokom Prvog svjetskog rata, u periodu izmedju 1915. i 1916. godine u Doboju je bio koncentracioni logor u koji su austrougarske vlasti internirale više od 45.000 hiljada ljudi iz pogranicnih krajeva jugoistocne Bosne i Hercegovine prema Srbiji. Brojnim zrtvama ovog logora 1937. godine podignut je spomen obiljezje sa impozantnim spomenikom - bronzanom bistom logoraša, konstrnicom i crkvom.
U Doboju su zabiljezeni i podaci o snaznom radnickom pokretu izmedju dva rata, medju kojima posebno mjesto zauzima masovno ucešce dobojskih zeljeznicara u generalnom štrajku 15. aprila 1919. godine. Javnim demonstracijama 27. marta 1941. godine i gradjani Doboja izrazili su svoj protest pristupanju Jugoslavije trojnom paktu. Kao saobracajni cvor Doboj je u Drugom svjetskom ratu bio pozornica mnogih znacajnih zbivanja. Teror okupatora, koji je u grad ušao 15. aprila 1941. godine, naišao je na snazan otpor naroda dobojskog kraja i organizovane akcije clanova KPJ. Narod je masovno krenuo na ustanak 23. avgusta 1941. godine, zauzeo Doboj, Maglaj i Gracanicu, a u toku 24. avgusta ustanici su digli u zrak velika neprijateljska skladišta municije u Doboju., pripremljene za transport na istocni front, što je predstavljalo u to vrijeme jednu od najvecih diverzija u okupiranoj Evropi.
Pored velikog broja ucesnika narodnooslobodilackog rata Doboj je dao i pet narodnih heroja. Doboj je oslobodjen 17. aprila 1945. godine, kada se porušeni i opustošeni grad uz teške borbe ušle jedinice narodnooslobodilacke vojske. Ovaj dan obiljezava se kao Dan opštine. Nakon rata grad je obnovljen masovnim radnim akcijama. Izgradnjom omladinskih pruga Šamac - Sarajevo i Doboj - Banja Luka stvoreni su odmah nakon rata osnovni uslovi za brzi i svestraniji razvoj ovog kraja
<< BACK
|
|
|
|
|
